Η κρυογενής επεξεργασία της κάννης… τι αλλάζει στην τουφεκιά

15/07/2020

Ερώτηση πολλών κυνηγών είναι τι είναι η κρυογενής κατεργασία μιας κάννης.
Έχει παρατηρηθεί συχνά σε συγκεκριμένους κυνηγότοπους στατικού κυνηγίου (καρτεριών) κυρίως τρυγονιών και σε κάποιες περιπτώσεις υδροβίων, φάσας και τσίχλας, την κάννη της καραμπίνας να μην μπορεί να την ακουμπήσει κάποιος από την υψηλή θερμοκρασία λόγω των συνεχόμενων πολλαπλών βολών.
Είναι εκείνες οι περιπτώσεις που η ευχή για «ζεστές κάννες» μετατρέπεται –ευχάριστα βέβαια- σε «καυτές κάννες».
Έχει λοιπόν παρατηρηθεί από ένα σημείο και μετά, αυτές οι καυτές κάννες, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας που αναπτύχθηκε, δεν ρίχνουν ακριβώς εκεί που εμείς σημαδεύουμε.

Το συγκεκριμένο φαινόμενο αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας Αμερικανών επιστημόνων οι οποίοι μελέτησαν τη βλητική συμπεριφορά των καννών σε τρία μοντέλα αυτογεμών (καραμπίνες), υψηλής δημοτικότητας, τριών διάσημων εργοστασίων.
Τα αποτελέσματα ήλθαν να επιβεβαιώσουν τις διαμαρτυρίες των κυνηγών που αστοχούσαν κατά μεγάλο βαθμό όταν πλέον οι κάννες τους είχαν «ανάψει» κυριολεκτικά από τις πολλές συνεχόμενες βολές.
Το κάθε ένα όπλο ξεχωριστά προσαρμόστηκε σε μέγγενη για να υπάρχει απόλυτη σταθερότητα και ερρίφθησαν 1 βολή, 10 βολές συνεχόμενες και 25 βολές συνεχόμενες.
Η απόσταση καθορίστηκε στα 27μ. και επιλέχθηκε γιατί αποτελεί τη μέση απόσταση που ντουφεκάει ο κυνηγός συνήθως τα θηράματα.

Ο στόχος ήταν ο γνωστός κύκλος διαμέτρου 75 εκ. που μελετάμε τις συγκεντρώσεις των σκαγιών και εξυπακούεται ότι τα τεχνικά χαρακτηριστικά των τριών καννών των όπλων καθώς και τα φυσίγγια ήταν τα ίδια.
Παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια των βολών ότι τα κέντρα των συγκεντρώσεων της βολής προοδευτικά μετακινούνταν ανάλογα με το όπλο από 8,9 εκ. η μικρότερη μεταβολή ως 26,7 εκ. η μεγαλύτερη.
Σε αυτό το σημείο ίσως να υπάρχει μια απάντηση σε όσους χρόνια τώρα συζητούν αναζητώντας την ποιότητα του ατσαλιού και για το «αυτή η κάννη που έχει το τάδε ατσάλι βγάζει καλές ή κακές ντουφεκιές».

Η διαμόρφωση της κάννης

Πάντως οι επιστήμονες δεν ανέφεραν ποια από τις κάννες είχε τη μικρότερη μεταβολή και ποια τη μεγαλύτερη για ευνόητους λόγους, όμως ανέφεραν ότι ο μέσος όρος μεταβολής και για τις τρεις ήταν 14,5 εκ.
Άλλωστε αυτό που ενδιέφερε ήταν να βρεθεί αν υπήρχε και κατά πόσο μεταβολή στα κέντρα των βολών και οι αιτίες που την προκαλούν, όχι να δυσφημιστεί κάποια εταιρεία για τον τύπο του ατσαλιού που χρησιμοποιεί στις κάννες της. Προσωπικά πιστεύω ότι σε αυτές τις μεταβολές παίζει κάποιο ρόλο και ο τρόπος διαμόρφωσης της κάννης, δηλαδή θερμική σφυρηλάτηση, ψυχρή σφυρηλάτηση, βαθύς κατά μήκος τρυπανισμός κ.λπ. το οποίο δεν αναφέρθηκε όμως κατά το πείραμα.

Συνέβαινε και στα πολεμικά όπλα

Ίσως να θυμούνται αρκετοί κυνηγοί από το στρατό την απώλεια ακριβείας που συνέβαινε στα πολυβόλα εξ αιτίας της υπερθέρμανσης των καννών, παρ’ όλο που εκείνες είχαν τετραπλάσιο πάχος από τις κυνηγετικές, κάτι που οδηγούσε στην αντικατάστασή τους. Η διαστολή του ατσαλιού και η κάμψη, λόγω της παρατεταμένης σειράς βολών, είχε ως αποτέλεσμα τη διασπορά ανεξέλεγκτα των βολών και όχι εκεί που τις κατηύθυνε ο χειριστής του.

Η Βαθιά κρυογενής διαδικασία…

Έτσι λοιπόν και στα κυνηγετικά όπλα με τα πολύ λεπτότερα τοιχώματα καννών από οτι των πολυβόλων, έπρεπε να βρεθεί τρόπος να υπερνικηθεί το φαινόμενο της μετακίνησης του κέντρου της τουφεκιάς εξ αιτίας της υπερθέρμανσής της.
Σε αυτό λοιπόν βοήθησε η βαθιά κρυογενής διαδικασία «ανακούφισης» της κάννης, η οποία όχι μόνο ενίσχυσε την εσωτερική δομή της κάννης, αλλά αύξησε και κατά πολύ τη διάρκεια ζωής του ατσαλιού. Αυτός είναι και ο λόγος που οι επιστήμονες της εταιρείας δήλωσαν ότι η κρυογενής διαδικασία των καννών διαρκεί τόσες μέρες όσες προβλέπονται για τον κάθε τύπο κάννης και δεν είναι ίδιες για όλες. Αυτό είναι πολύ σωστό γιατί έχουμε, ειδικά στις ραβδωτές κάννες, διαφόρους τύπους όπως εκείνες με πολυγωνική ράβδωση, τις βαρέως τύπου (γνωστές ως BULL BARREL) κ.λπ.

Η χρησιμότητά της

Για να γίνει κατανοητή η χρησιμότητα και ο τρόπος επίδρασης της κρυογενούς διαδικασίας σε μια υπερθερμασμένη κάννη, αναφέρω το εξής παράδειγμα: αν σε ένα καυτό φλυτζανάκι καφέ ρίξουμε ένα παγάκι, τότε η θερμότητα δημιουργεί μια πίεση διαστολής στην εξωτερική επιφάνεια του πάγου ενώ ο πυρήνας του είναι ακόμα παγωμένος. Το αποτέλεσμα λοιπόν είναι μια ρήξη σε διαφορετικά σημεία της θερμικής αύξησης λόγω της μεγάλης διαστολής που ήδη υπάρχει. Βυθίζοντας μια κάννη που έχει υπερθερμανθεί σε υγρό άζωτο θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα προς την πίεση που δημιουργείται.
Η πίεση στα τοιχώματα της κάννης παρατηρείται όταν η εσωτερική μάζα είναι σε μια ισορροπημένη θερμοκρασία μεταξύ πυρήνα και επιφάνειας και τότε διαμέσου αλλά και κυκλικά η θερμοκρασία διαχέεται. Σκεφτείτε ότι το ατσάλι είναι κρυσταλλικό με μια ιδιαίτερη μοριακή δομή που βρίσκεται σε μια συνεχή κίνηση, όπως πολλοί άνθρωποι κινούνται σε έναν στενό διάδρομο.
Ο ένας απομακρύνεται κατά ένα βήμα περίπου από τον άλλον αντίθετα για να μπορέσει να κινηθεί άνετα. Το ίδιο συμβαίνει και με μια κάννη που υπερθερμαίνεται όταν θα την αφήσουμε να κρυώσει σε θερμοκρασία δωματίου, πετυχαίνουμε μόνο μια μικρή μετατόπιση της μοριακής δομής που ονομάζεται κοινώς ανακούφιση της κόπωσης της κάννης.

Βελτίωση στην ποιότητα κατανομής

Βυθίζοντας λοιπόν την κάννη μέσα σε έναν ψυκτικό θάλαμο ο οποίος έχει ψύξη –300ο F (-184oC) επιτυγχάνεται μια πολύ πυκνή μοριακή ζεύξη σαν όλοι οι άνθρωποι που κινούνταν στο στενό διάδρομο να ενώθηκαν μεταξύ τους. Τεχνικά είναι γνωστό ότι στους -457 ο F (-272οC) δεν υπάρχει καθόλου κίνηση, ούτε μοριακή ούτε οποιαδήποτε άλλη, είναι τα πάντα παγωμένα και σε απόλυτη ακινησία. Μετά λοιπόν την κρυογενική διαδικασία ανακούφισης που υποβλήθηκαν οι κάννες των τριών όπλων, επαναλήφθηκε η δοκιμή όπως και πριν με τις εξής διαπιστώσεις:
Οι τρεις κάννες έδωσαν σχεδόν τα ίδια βελτιωμένα αποτελέσματα με μια μικρή μόνο μετατόπιση κατά 3 ως 4 εκ. (η μεγαλύτερη) του κέντρου της ντουφεκιάς τους. Επίσης παρατηρήθηκε μια σημαντική βελτίωση στην ποιότητα της κατανομής.

Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες που διεξάγουν αυτή τη διαδικασία ανακούφισης της κάννης, θα πρέπει να υπάρχει απόλυτος έλεγχος μέσω ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή της όλης διαδικασίας διότι η κάννη ψύχεται αργά και σταθερά μέχρι τους –300ο F και για αρκετό χρονικό διάστημα. Όταν κατόπιν συμπληρωθούν οι ώρες που απαιτούνται για τη συγκεκριμένη κάννη, αργά και σταθερά αυτή επιστρέφει στη θερμοκρασία δωματίου. Είναι μια ιδιαίτερα προσεκτική διαδικασία, διότι πάντα καιροφυλακτεί ο κίνδυνος του θερμικού σοκ –που μπορεί να υποστεί το ατσάλι της κάννης, όμως τα αποτελέσματα δείχνουν ότι μετά θα έχουμε μια «αθάνατη» κάννη.

Την ίδια μέθοδο χρησιμοποιεί και η Αμερικανική Αεροδιαστημική Υπηρεσία NASA για διάφορα εξαρτήματα κραμάτων ατσαλιού, ανταλλακτικών κ.λπ. Πάντως το κόστος για να υποβληθεί μία κάννη όπλου σε αυτή την κρυογενή διαδικασία ανακούφισης δεν υπερβαίνει τα 100 δολάρια στα εργαστήρια της εταιρείας στο Ντεκάτουρ του Ιλινόις. Βλέπουμε λοιπόν ότι η τεχνολογική εξέλιξη και έρευνα για το καλύτερο δεν σταματάει και ούτε πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους να αγαπάμε το όπλο μας. Να ξέρουμε λοιπόν από εδώ και στο εξής ότι η κάννη μας είναι κάτι «ζωντανό» που χρειάζεται ανακούφιση και προστασία ποικίλης μορφής. Διαφορετικά όταν θα την κουράσουμε και θα την υπερθερμάνουμε δεν θα ρίχνει εκεί που θέλουμε.

Έτσι εξηγείται η απώλεια θηραμάτων

Σε αυτό ίσως το άρθρο θα βρουν το πώς εξηγείται και η απώλεια θηραμάτων από μετατόπιση του κέντρου βολής σε χώρες όπου τα καρτέρια είναι πολύ «παραγωγικά», κυρίως στα τρυγόνια σε Σουδάν, Μαρόκο, Βουλγαρία, όταν ο κυνηγός αισθάνεται ότι είναι πάνω στο πουλί ενώ εκείνο δεν πέφτει, αλλά και δεν μπορεί να ακουμπήσει την κάννη του από τη θερμοκρασία της.

Του Μπάμπη Αιγινήτη