Λάσπες & χιόνια – Ασφαλής διαδρομές σε δύσκολες συνθήκες

14/02/2021

Βρισκόμαστε πλέον στην καρδιά του χειμώνα και τόσο οι πολλές βροχές που είχαμε τη φετινή χρονιά, όσο και τα πρώτα χιόνια που στόλισαν τα ελληνικά βουνά, κάνουν επιτακτική την ανάγκη να αναφερθούμε σε μερικές συμβουλές, για να απολαύσετε με ασφάλεια τις διαδρομές σας, αλλά και να μείνετε μακριά από τις κακοτοπιές…
Για να μεγιστοποιήσετε την απόλαυση της οδήγησης εκτός δρόμου, δεν φτάνουν μόνο τα σωστά ελαστικά, αλλά χρειάζεται και η σωστή τεχνική οδήγησης.
Πριν ξεκινήσετε, ελέγξτε τα ελαστικά και τη ρεζέρβα σας. Να έχετε στο μυαλό σας ότι πάντα ο οδηγός ελέγχει το όχημα, ποτέ μην αφήσετε το όχημα να σας πηγαίνει όπου αυτό θέλει!

Γενικές συμβουλές

Ο έλεγχος της πορείας με το τιμόνι απαιτεί ακρίβεια, πάντα περνάμε τις ρόδες μας από εκεί που θέλουμε.Τα φρένα πρέπει να χρησιμοποιούνται ελάχιστα και πολύ μαλακά. Όλες οι κινήσεις πρέπει να γίνονται με ευλαβική ακρίβεια. Πατάμε ή αφήνουμε το γκάζι απαλά ώστε να μην σπινάρουν οι τροχοί στην επιτάχυνση ή μπλοκάρουν στην επιβράδυνση.
Κάθε εμπόδιο θα πρέπει να προσεγγίζεται με την μικρότερη δυνατή ταχύτητα, αλλά αρκετή ώστε να ξεπεραστεί. Ενεργοποιήστε την τετρακίνηση πριν την χρειαστείτε. Μην περιμένετε να κολλήσετε πρώτα. Χρησιμοποιήστε τις κοντές σχέσεις μετάδοσης έγκαιρα ώστε να μην κουράσετε το 4×4.
Όποτε δεν είστε σίγουρος για το έδαφος, χρησιμοποιήστε τις κοντές σχέσεις. Μην αλλάζετε τις ταχύτητες σε πέρασμα νερού, σε απότομη ανηφόρα ή κατηφόρα, ή σε πέρασμα λάσπης.

Πέρασμα από «κλειστά» σημεία
Περάστε το 4×4 πιο κοντά στα εμπόδια από την πλευρά του οδηγού, έχετε καλύτερη εκτίμηση των περιθωρίων σας βγάζοντας το κεφάλι έξω από το αυτοκίνητο. Σε εξαιρετικά οριακές περιπτώσεις χρησιμοποιήστε τον συνοδηγό για να σας καθοδηγήσει, συμφωνώντας από πριν τις σχετικές χειρονομίες συνεννόησης.

Πέρασμα από βαθιές αυλακιές

Οι χωματόδρομοι πολλές φορές φθείρονται εκεί που περνούν οι τροχοί δημιουργώντας αυλάκια, τις λεγόμενες «ροδιές». Ειδικά σε σημεία που έχουν περάσει τρακτέρ ή άλλα βαριά 4χ4, τα πράγματα γίνονται πολύ πιο δύσκολα. Πολλές φορές οι ροδιές είναι τόσο βαθιές που το 4×4 «βρίσκει» από κάτω. Για να το αποφύγουμε πρέπει να πατήσουμε τους τροχούς μας ανάμεσα στις ροδιές και αριστερά ή δεξιά τους.

Πέρασμα από χιόνι και λάσπη

Όταν φτάσετε σε χιόνι ή σε λάσπη ξεφουσκώστε τα λάστιχα για να αυξηθεί η επιφάνεια επαφής με το έδαφος και να έχετε καλύτερη πρόσφυση. Προσέξτε γιατί το ξεφούσκωμα θα ελαττώσει την απόσταση του οχήματος από το έδαφος. Θυμηθείτε να ξαναφουσκώσετε τα λάστιχα μετά. Εννοείται ότι για την ομοιόμορφη πίεση των ελαστικών είναι απαραίτητο ένα πιεσόμετρο.
Κινηθείτε με σταθερή ταχύτητα και χρησιμοποιήστε τη «φόρα» για να περάσετε τα «δύσκολα». Μην κόψετε ταχύτητα και μη σταματάτε για να μην κολλήσετε. Μη σπινάρετε τους τροχούς χρησιμοποιώντας μεγαλύτερη ταχύτητα στο σασμάν από την κανονική. Αν οι τροχοί αρχίσουν να σπινάρουν αφήστε απαλά το γκάζι για να επανακτήσουν την πρόσφυση.
Αν χάσετε την πρόσφυση και μόλις που κινείται το όχημα, δοκιμάστε την γρήγορη κίνηση του τιμονιού δεξιά ή αριστερά χωρίς υπερβολές, για να «γαντζώσουν» λίγο τα λάστιχα στο έδαφος.
Αν λόγω λάσπης οδηγείτε υποχρεωτικά μέσα στις «ροδιές», πάντα ελέγχετε που «βλέπει» το τιμόνι σας. Το 4×4 θα ακολουθεί τις «ροδιές» ανεξάρτητα από το που είναι στραμμένοι οι εμπρός τροχοί του. Αν σε κάποιο σημείο αποκτηθεί ξαφνικά η πρόσφυση τότε υπάρχει κίνδυνος απότομης στροφής με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Θυμηθείτε ότι το σκληρό «πακτωμένο» χιόνι που περάσατε το πρωί μπορεί να γίνει αδιάβατο μόλις μαλακώσει το μεσημέρι. Για τον ίδιο λόγο το σκληρό χιόνι μετά από τη διέλευση μερικών οχημάτων μπορεί να γίνει αδιάβατο. Στη λάσπη να οδηγείτε πάντα παράλληλα στα βαθιά ίχνη, για να μην εγκλωβιστείτε μέσα τους. Μην προσπαθήσετε να βγείτε από μέσα τους “με το ζόρι”, είναι προτιμότερο να συνεχίσετε κρατώντας πιο ελαφρά το τιμόνι. Όταν επιστρέψετε, καθαρίστε τους θόλους των τροχών για να μπορούν τα ελαστικά να αυτοκαθαρίζονται και πάλι.
Στο χιόνι τα ελαστικά αγκιστρώνονται στη λεπτή στρώση χιονιού που δεν έχει προλάβει να παγώσει. Ακόμη κι έτσι όμως, σας συμβουλεύουμε να επιταχύνετε και να φρενάρετε με προσοχή. Όταν το χιόνι είναι βαθύ, θα πρέπει να διατηρείτε την ταχύτητα του κινητήρα σταθερή και να μην αλλάζετε ταχύτητες στο κιβώτιο, έτσι ώστε το όχημά σας να παραμένει σε κίνηση και να μη χάσει την πρόσφυσή του.

Οδήγηση σε πέτρες & χαλικόδρομους

Τα ψηλά ελαστικά είναι τα καλύτερα σε τέτοιο περιβάλλον επειδή προσφέρουν μεγαλύτερη απόσταση από το έδαφος.
Η μείωση της πίεσης στα ελαστικά δίνει στο όχημα μεγαλύτερη επαφή με το έδαφος, αυξάνοντας έτσι την ευελιξία των ελαστικών και μειώνοντας το ενδεχόμενο διάτρησής τους από κάποιο αιχμηρό αντικείμενο.
Για να αποφύγετε τις ζημιές στην κάτω πλευρά του αμαξώματος όταν συναντάτε μεγάλες πέτρες, να οδηγείτε κατευθύνοντας τους τροχούς επάνω τους και όχι ανάμεσά τους.

Ανέβασμα δύσκολων πλαγιών

Πριν ανεβείτε έναν απότομο λόφο καλό είναι πρώτα να ελέγξετε περπατώντας γιατί
θα είναι πολύ δυσάρεστο να ανακαλύψετε μια απότομη στροφή στο τέλος του, όταν εσείς δεν θα βλέπετε τίποτα εκτός από ουρανό και το καπό του αυτοκινήτου.

Θυμηθείτε ότι μπορεί να χρειαστεί να κατεβείτε τον λόφο που μόλις ανεβήκατε.
Αν δεν θα μπορείτε να τον κατεβείτε, τότε μην ανεβείτε καθόλου, εκτός κι αν υπάρχει σίγουρη διέξοδος από την άλλη πλευρά. Όταν ανεβαίνετε χρησιμοποιήστε την μεγαλύτερη ταχύτητα που μπορεί να σας «βγάλει» την ανηφόρα χωρίς αλλαγή ταχύτητας.
Αν επιλέξετε μεγαλύτερη δεν θα βγει η ανηφόρα, ενώ αν επιλέξετε μικρότερη, οι τροχοί μπορεί να σπινάρουν και να χάσετε την πρόσφυση.
Ο γενικός κανόνας είναι η χρήση 2ης κοντής ταχύτητας για το ανέβασμα και 1η κοντή για το κατέβασμα.
Αν υπάρχουν μπλοκέ διαφορικά, ενεργοποιήστε τα.
Ευθυγραμμίστε το όχημά σας με την μέγιστη κλίση της ανηφόρας ώστε να έχετε την πιο ομοιόμορφη κατανομή φόρτισης των τροχών κι έτσι την ομοιόμορφη πρόσφυση.
Δώστε γκάζι στο κάτω μέρος και κόψτε γκάζι στο τελείωμα της ανηφόρας και πάντοτε προετοιμαστείτε για αποτυχημένη ανάβαση. Υπολογίστε τότε τον τρόπο που θα επιστρέψετε.
Αν θα πρέπει να σταματήσετε σε μεγάλη ανηφόρα, σβήστε την μηχανή και αφήστε την ταχύτητα στο κιβώτιο.
Τοποθετήστε βράχια και κορμούς για τάκους πίσω από τους τροχούς.
Αν το όχημα σβήσει στην ανηφόρα, πατήστε φρένο, βάλτε όπισθεν, αφήστε τον συμπλέκτη και το φρένο ταυτόχρονα και γυρίστε το κλειδί για να ανάψει η μηχανή. Αφήστε το όχημα να κυλίσει αργά πίσω φρενάροντας μόνο με την μηχανή. Θυμηθείτε ότι στην οπισθοπορεία, η ορατότητα είναι περιορισμένη, το τιμόνι «κόβει» πιο απότομα και τα κλωτσήματα του τιμονιού είναι πολύ βίαια. Μην επιχειρήσετε να στρίψετε σε απότομη κλίση γιατί υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ανατραπείτε.

Πέρασμα μέσα από νερά

Τα περισσότερα 4×4 μπορούν να οδηγηθούν σε νερό που φτάνει μέχρι το ύψος των αξόνων τους χωρίς ιδιαίτερες προφυλάξεις. Όταν το νερό είναι βαθύτερο, πρέπει να ξέρετε πού βρίσκεται η εισαγωγή του αέρα και τα ηλεκτρονικά της μηχανής, ώστε να μην πάρουν νερά.
Σβήστε τους προβολείς και αφήστε τους να κρυώσουν ώστε να μην ραγίσει το τζάμι τους από την απότομη αλλαγή θερμοκρασίας.
Αν βάλετε ένα ταπέτο επάνω στην μάσκα και το καπό του 4×4 πριν μπείτε σε βαθιά νερά, θα ελαχιστοποιήσετε το νερό που θα μπει στην μηχανή.
Κινηθείτε με σταθερή και σχετικά μικρή ταχύτητα ώστε να σχηματίσετε ένα μόνιμο «κύμα» στο εμπρός μέρος το οποίο θα ελαττώσει το ύψος του νερού πίσω από τον προφυλακτήρα.
Έτσι θα μειώσετε την ποσότητα του νερού που θα πεταχτεί στην εισαγωγή αέρα στη μηχανή και τα ηλεκτρικά της ανάφλεξης, από το βεντιλατέρ. Αν χρειαστεί να περάσετε σε πολύ βαθύ νερό, τότε αποσυνδέστε το βεντιλατέρ για να μην καταστραφεί η φτερωτή του από την αντίσταση του νερού.
Όταν περνάτε ρηχά ποτάμια με γρήγορη ροή νερού, διασχίστε τα υπό γωνία και προς την πηγή τους.
Έτσι ελαχιστοποιείτε την πίεση του νερού πάνω στο όχημα.
Ποτέ μην προσπαθήσετε να περάσετε βαθιά και γρήγορα κινούμενα ποτάμια γιατί θα σας παρασύρει το ρεύμα!
Θυμηθείτε ότι με κλειστές τις πόρτες το 4×4 μπορεί να αρχίσει να «επιπλέει» σε βαθιά νερά!
Φρενάρετε αρκετές φορές μετά από πέρασμα νερών ώστε να στεγνώσετε τα φρένα σας.

Εξοπλισμός ανάγκης

Συγκεντρώστε τα επόμενα πράγματα ανάγκης σε ένα κιβώτιο για να το έχετε μαζί σας στις εξορμήσεις.
Στερεώστε και δέστε καλά όλα τα αντικείμενα στο όχημά σας, γιατί σε ανωμαλίες του δρόμου και απότομο φρενάρισμα αυτά μπορεί να εκτοξευθούν και να τα μαζεύετε από παντού…

• Κουτί πρώτων βοηθειών
• Φάρμακα που τυχόν παίρνουμε.
• Ρεζέρβα.
• Ενα καλό γρύλο και ένα γερό σανίδι για βάση του.
• Τρόμπα για φούσκωμα ελαστικών, χειροκίνητη ή ηλεκτρική.
• Πυροσβεστήρα.
• Δοχείο με αντιψυκτικό υγρό για το ψυγείο.
• Δοχείο με λάδι για την μηχανή, αν χρειαστεί, για συμπλήρωμα
• Δοχείο με υγρό φρένων, τιμονιού, αμπραγιάζ.
• Μεγάλο φακό και αρκετές αλκαλικές μπαταρίες.
• Φτυάρι.
• 2 σανίδες (μήκους περίπου 75 cm).
• Ταπέτο για το έδαφος (επισκευή, αλλαγή τροχού κ.λ.π.).
• Σκοινί και ιμάντα για ρυμούλκηση.
• Ναυτικά κλειδιά.
• Χειροκίνητο εργάτη (κρικ).
• Spray WD-40.
• Χιονοαλυσίδες με εντατήρες.
• Γάντια εργασίας.
• Βασικό σετ εργαλείων.
• Μπουζόκλειδο.
• Καλώδια γεφύρωσης για μπαταρία.
• Ανταλλακτικές ασφάλειες και λάμπες.
• Πιεσόμετρο ελαστικών.

Φροντίστε το όχημά σας

Όταν εγκαταλείψουμε τον χωματόδρομο, πρώτα πρέπει να απενεργοποιήσουμε τα μπλοκέ διαφορικά και να ρίξουμε μια ματιά στο 4×4 για μικροζημιές που μπορούν να επηρεάσουν την επιστροφή μας, όπως σκισίματα των ελαστικών, στραβωμένα παρατίμονα, διαρροές υγρών κ.λ.π.

Όταν επιστρέψουμε σπίτι από την εκδρομή υπάρχουν μερικά που πρέπει να κάνουμε.
Κάντε ένα μικρό σέρβις στα υγρά, λάδια, φίλτρα αφού αυτά πρέπει να αλλάζονται συχνότερα – συντομότερα όταν κάνετε διαδρομές εκτός δρόμου.
Τα διαφορικά, το σασμάν, το σύστημα μετάδοσης της κίνησης και τα φρένα μπορεί να έχουν επηρεαστεί από νερά και λάσπες. Το λιγότερο, θα πρέπει να καθαριστούν.
Η λάσπη, το χιόνι και ο πάγος είναι ίσως οι συνθήκες που θα βρεθεί κάποιος οδηγός τις λιγότερες φορές, αλλά πρέπει να γνωρίζει ορισμένα βασικά στοιχεία, που θα τον βοηθήσουν να τις ξεπεράσει ανώδυνα.